Arie Boomsma kukelt het konijnenhol in
Live verslag van hoe 's lands favoriete poederprofeet lijdzaam de realiteit definitief vaarwel zwaait
Dat Arie Boomsma, bekend van speeltuintjes terroriseren met fitnessflauwekul, supplementen verkopen met foute medische claims en sportschoollobbyen in crisistijd (allemaal onder het mom van volksgezondheid) niet al te best tegen kritiek kan, werd een maand geleden al pijnlijk duidelijk. Toen beging talkshowhost Renze Klamer de weerzinwekkende misdaad van het oplepelen van wetenschappelijke claims omtrent supplementen, zomaar in Arie’s bijzijn.
Terwijl Arie juist supplementen promoot en dit hem marketingtechnisch dus helemaal niet goed uitkwam. Hoe dat afliep, schreef ik destijds in onderstaand artikel.
Voor Boomsmaconnaisseurs, waar ik mezelf inmiddels toch wel tot reken, was het gisteren wederom smullen geblazen. In een hallucinante post op Instagram kwam hij op het gesprek terug om nog eens even lekker in die Vitakruidvlek te wrijven. Op basis van deze post kunnen we rustig stellen dat Arie is overgestoken naar het anti-wetenschapskamp.
Nu hoef ik echt niet per se aandacht te besteden aan elke scheet die Arie laat en snap ik ook heel goed dat jij, lezer, denkt: Alweer Arie? Maar als onze favoriete wandelende reclamezuil voor pseudowetenschap aankondigt dat hij per ommegaande definitief gaat vertoeven in een andere realiteit, moeten we daar toch even bij stilstaan, me dunkt.
De afscheidsbrief
Bij deze zijn relaas op Instagram, onder een video waarin uiteraard ook Vitakruid, zijn pillenbroodheer, werd gepromoot. Onder de foto ga ik op elk punt inhoudelijk in.
Arie Boomsma had een maand zitten broeden op het gesprek en besloot er toch nog even op terug te komen. Zou cognitieve dissonantie een bijwerking zijn van overtollig supplementen slikken? Je gaat het haast denken.
Laten we eens even dieper ingaan op deze vijf punten.
De media
‘De media definiëren zelden of nooit wat ze bedoelen met supplementen.’
Gelijk een mispeer. Neem bijvoorbeeld het gesprek met Renze. Daarin bracht Renze juist heel duidelijk het gesprek terug tot specifiek magnesiumsupplementen, terwijl Arie begon over Vitamine D en wat niet al.
Uit mijn stuk over het gesprek:
Arie beweert hierop dat er geen wetenschappelijke consensus is over supplementen en verzet vervolgens slim de doelpalen door het ineens specifiek over Omega 3 en Vitamine B12 bij vegetariërs te hebben. Over die supplementen wordt in specifieke gevallen inderdaad juist wel geadviseerd bij te slikken. Maar belangrijker: over de meeste supplementen is er gewoon consensus. Wederom een misser.
De consensus over magnesiumsupplementen is dus dat ze zelden nodig zijn, maar als Renze (weer heel sterk) het gesprek weer daar naartoe draait, zegt Arie: ‘Dat verschilt per persoon.’
Daar gaat het dus niet om. Exemplarisch ontwijkend gedreutel van een prietpraatpriester.
Ik daag Arie bij deze uit om een artikel uit de Volkskrant, FD of ander medium te vinden waaruit blijkt dat er een krakkemikkige definitie van supplementen op na wordt gehouden. Dat kan hij niet, want in het algemeen wordt er heel scherp en eenduidig over geschreven.
De verwarring die er wel is, kan worden toegeschreven aan Vitakruid en Arie zelf. Zij gooien continu alles op een hoop (zoals in het gesprek met Renze) om zo de supplementen die vrijwel niemand nodigt heeft, zoals magnesiumsupplementen, onder dezelfde noemer te krijgen als supplementen die wel degelijk worden voorgeschreven aan sommige groepen, zoals Vitamine D en Omega 3. Als het ene supplement nodig is, zal het andere ook wel nodig zijn, toch?
Of bijvoorbeeld een potje supplementen, speciaal voor mannen. Wat is dan precies het supplement?
Daarbij, dit soort ongegronde uithalen naar ‘De MEDIA!!’ na een portie kritiek, is een klassieke move uit het handboek voor poldergoeroes, complotdenkers en wiebelwappies.
De barricades!
‘Ze gaan de barricades op omdat Nederlanders wel 80 euro per jaar aan supplementen zouden besteden, maar vergelijken in hun items dat astronomische bedrag nooit met de som die Nederlanders per jaar besteden aan fastfood en suikerhoudende dranken.’'
Zucht.
Ten eerste, het is in sommige gevallen, bijvoorbeeld op basis van de uitslag van de vitaminetestjes van Vitakruid, eerder 80 euro per maand. Waar bijvoorbeeld eerder uit rolde dat je extra gebufferde Vitamine C moet slikken, wanneer je reist met het ov. Dit promootte Arie gewoon meermaals op zijn Insta.
Ten tweede, niemand boeit het dat er supplementen worden geslikt. Het gaat erom dat er pseudowetenschap wordt verkocht en deze koste wat kost moet worden gepusht door onzinverkopers zoals Arie. Het gaat niet om de poedertjes zelf, maar om voedingswetenschappers, instituten en huisartsen die in de argumentatie naar de supplementen toe worden ondermijnd en geschoffeerd. Zoals dus in deze post van Arie zelf. Het gaat erom dat het vertrouwen in wetenschap en experts langzaamaan corrodeert ten faveure van Arie’s verdienmodel.
Daarbij, pseudowetenschap is altijd schadelijk, ook als het in een specifiek geval iets relatiefs onschuldigs als supplementen betreft. Geloof in de ene pseudowetenschap is namelijk een behoorlijk goede voorspeller voor het geloof in een volgende, wellicht iets minder onschuldige pseudowetenschap. Daar is Arie met zijn mondtape en ijsbaden zelf ook weer een prachtig voorbeeld van.
Pseudowetenschap an sich mag dus prima worden aangekaart door de media. Sterker nog, dat is een taak van de journalistiek.
Ten derde, de vergelijking met fastfood en frisdrank wordt niet gemaakt, omdat het er helemaal niets mee te maken heeft. Niemand roept dat fastfood gezond is. Niemand roept dat je meer suikerklontjes moet eten voor het slapen gaan. Gewoon een stupide whataboutism verpakt als andermaal een sneer naar de media.
Consensus
‘In items wordt gesuggereerd dat er wetenschappelijke consensus is over het nut van supplementen terwijl…
A. het over een productgroep gaat die vanuit de wetenschap ontwikkeld is.
B. mensen juist supplementen gebruiken omdat de wetenschap erachter volop beschikbaar is.
C. de drie grote wetenschappelijke tijdschriften voortdurend publiceren over doorbraken en inzichten met supplementen op het gebied van spierontwikkeling, cognitie, gemoedstoestand en energie.’
Het is jammer dat er geen geschikte Nederlandse vertaling van het Engelse woord cringe bestaat, want dat had hier perfect gepast.
Bij Renze riep Arie al dat er helemaal geen consensus is over supplementen, maar dat klopt niet. Over de meeste supplementen is die wetenschappelijke consensus er gewoon. En dat betekent niet dat een groepje wetenschappers bij elkaar is gekomen en heeft gestemd over wat wel en niet klopt, maar dat voor de meeste supplementen een overtuigende stapel bewijs ligt om te concluderen dat ze al dan niet effect hebben op de gezondheid.
A. het over een productgroep gaat die vanuit de wetenschap ontwikkeld is.
Dat supplementen in het algemeen vanuit de wetenschap zouden zijn ontwikkeld, betekent niet ineens dat er een consensus is voor elk supplement. Heerlijke drogreden.
Tevens: vitamines zijn ‘ontdekt’ door biochemicus Casimir Funk. Hij las dat personen die bruine rijst aten minder kwetsbaar waren voor beriberi (een hart- of zenuwaandoening veroorzaakt door een tekort aan vitamine B1) dan degenen die alleen het volledig gemalen product aten en isoleerde de specifieke stof die het verschil maakte. Dat noemde hij vitamine (vita betekent leven in Latijn en amine verwijst naar de scheikundige naam van B1: thiamine). Vitaminepillen zijn daarna op de markt gekomen om tekorten tegen te gaan, die in het midden van de 20e eeuw nog wel eens voorkwamen.
De consensus is nu dat er nauwelijks tekorten zijn, dus die supplementen zijn zelden nodig.
B. mensen juist supplementen gebruiken omdat de wetenschap erachter volop beschikbaar is.
Klopt, maar het gros van de mensen is niet in staat deze wetenschap op waarde te schatten en correct te interpreteren. Daar is Arie er wederom ook weer een van, zo valt ook te lezen in mijn eerdere verslag. Hij shopt in databases op zoek naar onderzoeken die zijn mening onderschrijven en leest vervolgens die onderzoeken niet eens.
Daarbij vindt er nogal wat science washing plaats door supplementenpushers en dus ook weer Arie zelf. Ik heb het vaak gezegd, maar doe het nu nog maar eens: de supplementenindustrie hebben we te danken aan de orthomoleculaire geneeskunde, wat een alternatieve therapie is die zich voordoet als wetenschap.
Orthomoleculaire therapie heeft geen enkele basis in de wetenschap. Een veel gehoord argument is dan: ‘Maar niet alles is wetenschappelijk aan te tonen’, zoals Giel Beelen straks ook zal zeggen onder de post van Arie, wat klopt. Maar als je naar meta-analyses van honderden studies kijkt, met in totaal miljoenen proefpersonen en tot de conclusie komt dat de voordelen van supplementen (behoudens uitzonderingen) praktisch non-existent zijn, dan kun je gerust stellen dat in deze het gros van de supplementen gewoon aantoonbaar onnodig zijn. 1 2 3
De orthomoleculaire leer ontleent legitimiteit aan allerlei slechte en verouderde onderzoeken, met weinig proefpersonen of bijvoorbeeld studies naar ratten. Kijk voor de gein eens naar deze pagina, van Stichting Ortho Health Foundation (het “““kennisinstituut””” van Vitakruid) over het supplement D-mannose.
Dit wordt dan ‘wetenschappelijk ondersteund’ genoemd, maar dat is het geenszins. De meeste mensen zien een dergelijke lijst en denken dat er behoorlijk wetenschappelijk bewijs is dat D-mannose helpt bij blaasontsteking en diabetes, zoals op de pagina wordt geclaimd. Maar dat is er dus niet. Verwarring, misleiding.
Dus ja Arie, de meeste mensen slikken supplementen omdat ze denken dat de werking ervan wetenschappelijk is aangetoond. En omdat ze denken dat ze een tekort hebben.4 Maar dat is dus niet zo. En die misleiding, daar draag jij nu, wederom, aan bij. Het is exact het soort science washing dat onzinverkopers als Richard de Leth en Wim Hof hanteren.
Tot slot:
C. .. terwijl de drie grote wetenschappelijke tijdschriften voortdurend publiceren over over doorbraken en inzichten met supplementen op het gebied van spierontwikkeling, cognitie, gemoedstoestand en energie.’
Welke drie tijdschriften hij bedoelt, is niet duidelijk. Nieuwe onderzoeken met nieuwe inzichten zijn fantastisch, maar uiteindelijk gaan we dus af op wetenschappelijke consensus: het totale beschikbare corpus aan bewijs. Dat er een nieuw onderzoekje opduikt is altijd interessant en stof tot nadenken en mogelijk tot verder onderzoek. Maar het verandert niet ineens de consensus van de een op de andere dag.
UPDATE 23-2
Een dag na het publiceren van dit artikel, ontving ik de volgende reactie op LinkedIn. Heel treffend, daarom wilde ik de lezers deze niet onthouden:
Wederom bewijs dat Arie gewoon echt helemaal geen flauw benul heeft waar hij over praat.
Is het nodig?
‘De discussie gaat vooral om het woord ‘nodig’. Heb je supplementen nodig? Je valt niet om, of wordt niet op slag ziek als je ze niet gebruikt. Dus in dat opzicht ‘nee’. Maar voor miljoenen Nederlanders die wél supplementen gebruiken gaat het niet om simpelweg in leven blijven, maar om het optimaliseren van dat leven.’
Vitaminesupplementen doen in de regel niets voor je als je geen tekorten hebt. Je optimaliseert dus niets, behalve de waarde van je urine.5
Er zijn wellicht uitzonderingen, bijvoorbeeld creatine bij krachtsporten. Daar zou je wel, ondanks geen tekort, baat bij kunnen hebben. Het onderzoek daarover staat nog in de kinderschoenen.
De klassieke whataboutism
‘Maar het meest verbaast mij dit; dat mensen die extra tijd en geld besteden aan hun gezondheid bevraagd en bekritiseerd worden alsof ze iets extreems doen. Een beetje gek zijn. Terwijl de droevige norm in ons land inmiddels dit is: Negen uren per dag zitten, waarvan ruim vijf uren gekluisterd aan een scherm. Zes keer op een dag, bewerkt voedsel naar binnen klokken. Dat meer dan de helft van de Nederlanders te zwaar is. Dat we uren van de nacht wegkapen om onze dagen langer te maken.’
Nee. Niemand bekritiseert de consumenten van je troep. Ik heb nog nooit iemand terechtgewezen die supplementen slikt. Ik bekritiseer, en met mij iedereen waar je nu tegen praat, de mensen die deze consumenten wijsmaken dat ze die supplementen nodig hebben.
Daarbij, lekker geframed, maar deze mensen werken dus niet aan hun gezondheid. Ze spoelen haast letterlijk geld door de plee. Daar mogen ze op gewezen worden.
Tot slot, dit is helemaal niet waar de discussie over gaat. De wetenschap zegt dat we geen tekorten hebben en geen supplementen nodig hebben en even goed dat we te veel zitten en gezonder moeten eten. Niemand trekt dit in twijfel. Dit is wederom een marketingtruc uit het poldergoeroeboekje. Je eigen handeltje witwassen door het lijnrecht tegenover dingen te plaatsen die toch al bewezen slecht zijn, zoals troep eten, weinig slapen en veel zitten.
Een stokoude kwakzalftactiek. Afleiding.
‘De mensen leven ongezond, waarom focus je je kritiek op mij en niet op de mensen die de hele dag zitten en chips vreten?’
Een uitsmijter van jewelste
Tot slot maakt Arie de ultieme cancelschwalbe.
Als je kritiek krijgt, lekker jezelf inkapselen in je eigen slachtofferschap. De wereld is tegen Arie, Arie is niet de norm en de grote wereld is gemeen. Uitstekend afgekeken van Wim Hof en Willem Engel. Iedereen applaudisseren voor dappere Arie die tegen de grote boze Goliaths van de media en de wetenschap ten strijde durft te trekken. (En tienduizenden euro’s binnenharkt met het promoten van onzin.)
De reacties
Show me your friends and I’ll tell you who you are.
Giel Beelen zag weer eens een medestander en kon niet hard genoeg juichen onder het bericht van Arie en tikte het volgende:
Grappig dat in zijn kruidenmiddeltje genaamd Shambala wel aantoonbaar schadelijke stoffen zaten, maar dat zien we maar even over het hoofd.
Ook anti-vaxxer c.q. pratende spierbal Joep Rovers liet van zich horen:
Zo is eigenlijk de hele commentsectie een dampende puinhoop van holle frasen afkomstig uit dito hoofden. Honderden mensen juichen dappere Arie toe, maar ja.
Conclusie
Overall leest het gezwets van Arie weg als het epistel van een gekrenkte narcist wier ego zit opgesloten in de sportschool van zijn eigen gelijk. Die na elke workout alle cognitieve dissonantiespierpijn wegmasseert om zo tot de conclusie te komen dat hij wel honderd procent gelijk moet hebben en letterlijk ieder ander er geen flauw benul van heeft.
We zijn getuige geweest van hoe Arie in korte tijd een ordinaire wap is gebleken. Wellicht zien we Arie weer terug tijdens de zonnebranddiscussie in het voorjaar. Of wanneer-ie bijvoorbeeld voor zichzelf heeft besloten dat vaccinaties hartstikke giftig zijn.
Tot die tijd wensen we hem succes met zijn supplementenzwendeltje.
Vond je dit gratis artikel hartstikke te gek? Overweeg dan een donatie, als je mij financieel wil steunen.
Of beter nog: word lid van de betaalde nieuwsbrief, dan krijg je er iets voor terug :)
Dat kan ook via iDeal, zowel een maandabonnement als een voordelig jaarabonnement. Wel zo handig.
https://www.sciencedaily.com/releases/2018/05/180528171511.htm
https://www.hopkinsmedicine.org/news/newsroom/news-releases/2019/07/save-your-money-vast-majority-of-dietary-supplements-dont-improve-heart-health-or-put-off-death
https://www.eurekalert.org/news-releases/523358
https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/rapportages/2023/on--gezonde-leefstijl-2022-opvattingen-motieven-en-gedragingen/3-voedingssupplementen
https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/heb-ik-extra-vitamines-en-mineralen-nodig-.aspx
Wat heeft Arie eigenlijk aan opleiding genoten? Ben benieuwd. Alleen NVAO erkende opleidingen tellen mee.