Het dogmatische supplementenevangelie van Arie Boomsma

Strenggelovige Vitakruiddominee blijkt niet bestand tegen inhoudelijke kritiek

Arie Boomsma was deze week te gast bij talkshow Renze, om te praten over zijn nieuwe boek, Gezonde Routines, waarin hij 50 tips behandelt voor een gezonder leven. Laat ik vooral eerst benoemen dat ik bijzonder veel respect heb voor hoe Arie een gezonde leefstijl uitdraagt, ik geloof absoluut dat hij uiteindelijk meer goed doet dan kwaad. Toch vind ik dat hij aan tafel een paar hele kwalijke dingen riep en dat wil ik niet onbenoemd laten.

Een van de hoofdstukken gaat namelijk over supplementen en zodra Arie een beetje tegengas krijgt in de vorm van een paar citaten van hoogleraren, krijgen we een uniek kijkje in zijn hoofd. Even viel hij uit zijn rol als Vader Theresa, ondermijnde hij de voedingswetenschap en legde hij stante pede perfect een aantal denkfouten bloot die meer mensen maken als het gaat om supplementen.

Het hele gesprek is hier terug te kijken. Ik word zelfs nog bij naam genoemd!

Ik loop door een paar fragmenten van de show heen en behandel specifiek een aantal dingen waar niet dieper op in werd gegaan.

Magnesium

Arie praat over zijn boek, wanneer Renze een hoofdstuk benoemt dat gaat over supplementen. Daar schrijft Arie het volgende:

Het is een vaak gehoord verhaal: de grondkwaliteit in Nederland is erbarmelijk, dus in ons eten zitten nog nauwelijks goede voedingsstoffen. De realiteit: het valt waarschijnlijk wel mee, al is het iets minder dan vroeger.¹ Veel is ook te wijten aan andere meetmethoden. Daarbij: al zou dat zo zijn, dan is het nog geen uitgemaakte zaak dat supplementen de oplossing zijn.

---

In specifieke gevallen is het slikken van supplementen wel zinvol. Bijvoorbeeld voor zwangeren of mensen met een veganistisch dieet die te weinig Vitamine B12 binnenkrijgen. Ook wordt vaak Vitamine D aangeraden bij mensen die zelf te weinig Vitamine D aanmaken, zoals bij kinderen tot vier jaar, oudere mensen, mensen met een getinte huidskleur en mensen die aan te weinig zonlicht bloot worden gesteld. Dit wordt ook beaamt door de wetenschap.

Een potje huismerksupplementen voldoet dan, er is sowieso geen reden om peperdure high end potjes van bijvoorbeeld Vitakruid online aan te schaffen.

---

Dan het bekende magnesiumriedeltje: ‘Magnesium is betrokken bij honderden lichamelijke processen, dus slik dat vooral bij!’ Maar bij een doorsnee dieet heb je absoluut geen magnesiumsupplementen nodig. Volgens de wetenschap heeft misschien een à twee procent een tekort.² Dat is gewoon uitgebreid onderzocht, wat Arie neerpent klopt simpelweg niet. Vrijwel niemand heeft magnesiumsupplementen nodig en de wetenschap is daar echt glashelder en eenduidig over.³ Ook als je vaak sport en je hebt kramp, ligt het niet aan een magnesiumtekort, zoals vaak wordt gedacht. Mocht je overigens toch vermoeden dat je een tekort hebt, moet je dat laten checken met een bloedtest en niet met de online vitaminetestjes van Vitakruid die Arie voor grof geld promoot op zijn Instagrampagina. Daarover later meer.

Renze legt dit bij Arie neer met een stapel bewijs van o.a. het RIVM en het Voedingscentrum: weinig mensen hebben maar een tekort bij een normaal dieet, dus dan zijn die supplementen toch niet nodig? Arie gaat hier volgens Renze tegen de medische wetenschap in, iets wat Arie juist meent absoluut nooit te doen.

Renze zit fout, zegt Arie, met de volgende verklaring:

‘We hebben een welvaartssamenleving waarin huisartsen te vinden zijn die de barricades opgaan omdat de burger de gezondheid te serieus neemt, maar wat daar vaak gebeurt is dat ze gestopt zijn de ontwikkelingen in de wetenschap te volgen en nog steeds denken dat wij een ideaal dieet hebben, voldoende bewegen en geen stress hebben. Dan zouden de meeste supplementen overbodig zijn.’

Dit is wat mij betreft een bijzonder grove schoffering van huisartsen, diëtisten en wetenschappers. Die zijn volgens Arie allemaal niet goed op de hoogte, maar Arie zelf wel. En die zouden in opstand komen omdat mensen te veel geven om hun gezondheid? Alsof Arie de enige is die mensen gezond wil houden.

Volgens Arie zijn alle onderzoeken niet gebaseerd op realistische eetpatronen, maar op ideale diëten. Het is totaal onduidelijk waar hij dit vandaan haalt. Het klopt ook simpelweg niet. Daarbij impliceert Arie dat er een supplement is dat helpt bij de gevolgen van stress? Dat bestaat voor zover ik weet niet.

Renze vraagt vervolgens geheel terecht of de specialisten die werken voor het Voedingscentrum en het RIVM niet van een ideale werkelijkheid uitgaan.

Daar is Arie het niet mee eens.

Arie: ‘In de meeste diëten heb je een tekort aan omega’s en magnesium. Dat kun je bijslikken.’

Renze: ‘Maar aan magnesium is helemaal geen tekort, ik citeer alleen maar wat ik lees van deze instanties.’

Arie: ‘Maar het is dus niet onmisbaar.’

?? Totaal onnavolgbaar.

Renze: ‘Je zegt dus indirect wel, de mensen van het RIVM, van de Wageningen Universiteit …’' [dat zij ongelijk hebben. red.]

Arie: ‘Noem er eens een?’

Vervolgens pakt Renze heerlijk een stapel artikelen met verscheidene hoogleraren die exact het tegenovergestelde zeggen van wat Arie beweert. Hij zit klem. En dan? Dan verschuift Arie gewoon slim de focus naar iets anders.

De retoriek. Tegenwoordig kun je volgens Arie elk argument staven met onderzoek.

Arie denkt dat wetenschap een spelletje is waarbij degene die de meeste onderzoekers op kan noemen de discussie wint.

Arie: ‘Als een professor van Stanford, Andrew Huberman, het zegt. Is die dan minder gespecialiseerd dan deze mensen?’

Ja, Arie. Ja. Andrew Huberman is minder gespecialiseerd dan deze mensen. Hier zit de crux.

Renze, die het gesprek perfect heeft gevoerd wat mij betreft, ging verder niet in op wie Huberman dan exact is. Daar was ook de ruimte niet voor en dat zou een te grote afdwaling zijn. Maar via Huberman leren we bijzonder veel over Arie.

Arie hartje Andrew Huberman

Continu als Arie ijsbaden, mondtapen of supplementen bewierookt, haalt hij Andrew Huberman aan als bron en zegt hij er expliciet bij dat het een professor van Stanford is. Dat is een topuniversiteit, dus dan zal hij wel gelijk hebben. Zo ook toen ik met hem in discussie ging over mondtapen.

Hierna werd ik helaas geblokkeerd door Arie

De tientallen publicaties over mondtapen bestaan overigens niet, maar dat laten we maar even gaan. Anders blijven we aan de gang.

Hier heeft Arie het dus weer over de Stanford professor Huberman. Wat Arie er niet bij vermeldt, is dat Huberman weliswaar een gerespecteerd neurowetenschapper is, maar zeker geen specialist op het gebied van voeding, ademhaling, fysiologie of lichamelijke gezondheid. Hij heeft er ook nooit iets over gepubliceerd, in tegenstelling tot de onderzoekers die Renze noemt.

Hij produceert wel een podcast, Huberman Lab, waarin hij miljoenen luisteraars meeneemt in hoe ze gezonder kunnen leven, op basis van vaak wetenschappelijke onderzoeken. Dat is een te respecteren prestatie, maar vaak extrapoleert hij onderzoeken op dieren naar mensen, of slaat hij onzin uit die simpelweg tegen de wetenschappelijke consensus ingaat. Zo had hij eerder ongefundeerde kritiek op zonnebrandcrème⁴, prijst hij blauwlichtfilterbrillen aan (onzin), prijst hij mondtape aan (onzin) en kreeg hij deze week nog bakken met kritiek over zich heen, nadat hij adviseerde naar de sauna te gaan en ijsbaden te nemen als alternatief voor de griepprik. Hier verwees hij onder andere naar een studie verricht onder slechts twintig proefpersonen.⁵

Zie hieronder de kritiek van Dr. Andrea Love, iemand die wel verstand van zaken heeft en dit soort onzin fileert in haar nieuwsbrief Immunologic en op Instagram.

Als kers op de taart promoot Huberman in zijn podcast continu supplementen. Uiteraard claimt hij dat het wetenschappelijk allemaal onderbouwd is, maar dat is het totaal niet. Hij bewierookt daarbij bijvoorbeeld ook onnozele bloedtestjes van Inside Tracker die wetenschappelijk aantoonbaar kolder zijn. Hij verdient hier grof geld mee.

Miljoenen luisteraars die Huberman vertrouwen, geloven dat supplementen wel degelijk wetenschappelijk zijn te verantwoorden, terwijl het dus niet zo is. Een van deze luisteraars is Arie Boomsma, die Huberman continu napapegaait over dit soort onderwerpen en dus zo dit supplementenevangelie in Nederland aan de man brengt. Zodra iemand Arie tegenspreekt, krijgt diegene de vraag of hij ‘het soms beter denkt te weten dan een Stanford professor’.

Arie maakt hier zichzelf onsterfelijk belachelijk. Arie gelooft dus ook dat de door Renze aangehaalde hoogleraren en instanties de wetenschap niet bijhouden. Terwijl Arie zelf blind een podcaster achternahuppelt en de onderzoeken die hij zijn eigen volgers voorschotelt niet eens zelf leest.

Eigen onderzoek van Arie Boomsma

Dit heb ik al eens eerder behandeld, maar Arie stuurde vorig jaar in zijn nieuwsbrief een artikel rond, dat de noodzaak van supplementen volgens hem zou onderschrijven:

Arie shopt in medische onderzoeken, terwijl hij dus niet de expertise heeft om dit soort onderzoeken op waarde te schatten, op zoek naar argumenten om zijn conclusie (supplementen zijn goed!) te ondersteunen. Dat is op zich al kwalijk, we zien hier confirmation bias aan het werk.

Maar helemaal bizar is dat hij het betreffende onderzoek⁶ niet eens zelf heeft gelezen. De onderzoekers zeggen namelijk expliciet dat supplementen niet nodig zijn:

Vitakruidprofeet

Terug naar het gesprek, want het wordt nog mooier.

Renze benoemt meermaals dat het dus niet gaat over namen, maar over wetenschappelijke consensus. Gijs Rademaker, een opiniepeiler in het publiek, benadrukt dit.

Arie beweert hierop dat er geen wetenschappelijke consensus is over supplementen en verzet vervolgens slim de doelpalen door het ineens specifiek over Omega 3 en Vitamine B12 bij vegetariërs te hebben. Over die supplementen wordt in specifieke gevallen inderdaad juist wel geadviseerd bij te slikken. Maar belangrijker: over de meeste supplementen is er gewoon consensus. Wederom een misser.

De consensus over magnesiumsupplementen is dus dat ze zelden nodig zijn, maar als Renze (weer heel sterk) het gesprek weer daar naartoe draait, zegt Arie: ‘Dat verschilt per persoon.’

Daar gaat het dus niet om. Exemplarisch ontwijkend gedreutel van een prietpraatpriester.

Maxim Hartman onderbreekt en zegt dat je je moet laten testen op magnesiumtekort. Daar is Arie het dan ineens wel mee eens. ‘Laat je bloed prikken!’

Arie promootte vorig jaar nog een online vitaminetest van Vitakruid. Als je deze invulde alsof je Superman bent en dus maximaal gezond eet en beweegt, kreeg je alsnog voor zestig euro aan supplementen aangesmeerd. Dit was een betaald partnerschap met Vitakruid.

Slik niet zomaar alles, behalve supplementen

Ook ironisch: Arie roept continu niet tegenover de wetenschap te willen staan, maar is dus wel officieel ambassadeur van een pillenboer die exact dat doet én andere ambassadeurs heeft die bijvoorbeeld continu antivaxxkolder de wereld in slingeren, zoals Ismee Kok.

Heksenjacht

Arie noemt de kritiek dan maar een heksenjacht.

Er is Europese wetgeving over de waarden in supplementen en Renze heeft volgens Arie een paar mensen gevonden die er tegen ageren, omdat ze vinden dat mensen hun gezondheid te serieus nemen. Werkelijk waar een belachelijke bewering. Hier mag Arie echt harder op worden aangepakt, ook achteraf. Het is een totale ondermijning van voedingswetenschappers.

Renze zegt - wederom terecht - dat mensen van het Voedingscentrum toch niet zomaar mensen zijn die daartegen ageren.

Arie: ‘Maar wat zegt het Voedingscentrum dan?’

Renze: ‘Heb ik net voorgelezen.’ Hij pakt de papieren er weer bij.

Arie: ‘… vind je dit niet zonde?’

Telkens als blijkt dat Arie uit zijn nek lult, verandert hij opzichtig van onderwerp.

Arie vraagt Renze waarom hij niet de artikelen van Andrew Huberman opvoert. Hij wil dus dat Renze het verkooppraatje van iemand die zelf geld verdient aan supplementen opvoert, tegenover de kennis en kunde van hoogleraren.

Vervolgens zegt Renze simpelweg dat het Voedingscentrum zich baseert op onderzoeken. De experts werken daar. Het gaat dus niet om een paar namen opvoeren.

Arie beweert daarop dat het Voedingscentrum van de ‘veilige weg’ is en niet op de hoogte is van de meest recente wetenschap, zoals de pioniers die hij volgt (Huberman) dat wel zijn. Die lopen in de voorlinies.

Het Voedingscentrum beroept zich op overzichtsstudies van alle beschikbare wetenschappelijke literatuur en onderzoeken. Het extrapoleren van een paar onderzoekjes op knaagdieren uit de jaren ‘80 naar mensen, zoals Vitakruid doet, maakt dus niet dat je t.o.v. het Voedingscentrum ineens in de voorlinies loopt. Willem Engel loopt ook niet in de voorlinies van de virologie en Doutzen Kroes loopt ook niet in de voorlinies van de dermatologie.

Dingen roepen die in strijd zijn met medische richtlijnen, zoals Huberman doet in zijn podcast, is ook niet in de voorlinies lopen. Betaald worden om pseudowetenschappelijke troep te verkopen, heeft helemaal niks met voorlinies te maken, maar alles met goedkoop opportunisme. Het is kennishiaten met behulp van desinfo ombouwen tot verkoopluik. Geen wetenschap.

Whataboutism

Weer een verschuiving van de discussie. De strijd ligt ergens anders, vindt Arie, dus waarom wordt hij aangevallen? Richt je pijlen op bedrijven die ons ongezond houden.

Meer dan de helft van de Nederlands heeft ernstig overgewicht, volgens hem. Dit klopt niet, 15 procent heeft ernstig overgewicht.⁷ Maar dan nog, dat is een andere discussie.

Ik vind ook dat we ons best mogen focussen op bedrijven die junkfood en bewerkt voedsel verkopen, maar we mogen ook mensen die onzin verkondigen aanpakken. Dat kan prima naast elkaar bestaan. Een loepzuivere drogreden, de whataboutism.

Bovendien, voor die bedrijven is ook wetgeving, waarom is dat nu niet meer een geldend argument? Ook zou het handiger zijn deze bedrijven aan te pakken als we niet, ik noem maar wat, op nationale tv de voedingswetenschap ondermijnen. Wederom hemeltergend gewauwel van Arie.

De rode draad lijkt vooral: ‘Ik sta voor de goede zaak, want ik wil mensen gezond maken. Daarom mag ik niet bekritiseerd worden.’

Arie waant zich een heiligverklaarde, maar is in werkelijkheid de dorpsgek die met twee verschillend gekleurde laarzen tegen de glasbak loopt te schreeuwen.

Hij had ook in bed kunnen liggen nu, zegt-ie. De talkshowtafel moet er vooral op ingericht zijn hem zijn boekje te laten verkopen, wee je gebeente als je iets aanstipt dat niet klopt. Ze sluiten af en gaan daadwerkelijk verder met het promoten van het boekje.

Arie komt na de uitzending op Instagram nog even terug op het gesprek en zegt:

Hij heeft het dus nog steeds niet begrepen.

Concluderend

Arie doet bijzonder goede dingen op het vlak van een gezonde leefstijl promoten, maar gaat keer op keer enorm pijnlijk op zijn bek als het gaat over supplementen en wetenschap. Hij zou zichzelf af moeten vragen bij hoeveel bewijs hij wel overtuigd is van zijn ongelijk.

Arie heeft geen flauw idee hoe wetenschap werkt, hoe wetenschappelijk onderzoek in elkaar steekt of hoe je een wetenschappelijk paper leest en op waarde schat. Tegelijkertijd neemt hij wel instanties als het Voedingscentrum de maat en beweert hij dat huisartsen en hoogleraren niet op de hoogte zijn van de laatste wetenschap. Terwijl hij zelf blind een wellness podcaster met een doctorstitel achternaloopt, in medische databases shopt naar onderzoekjes die zijn standpunt ondersteunen, zonder te kijken naar bijvoorbeeld meta-analyses en als klap op de vuurpijl zelfs die onderzoekjes niet eens goed leest voordat hij ze voorschotelt aan zijn volgers. Dit alles terwijl hij grof wordt betaald zelf supplementen te promoten door middel van vitaminetestjes die aantoonbaar onzin zijn. En als je een keer tegengas geeft, door simpelweg wetenschappelijk onderbouwde feiten op te voeren, gaat meneer de pillenpastoor huilen over een heksenjacht.

Het is een verrekte aanfluiting, goed dat het een keer publiekelijk zichtbaar is.

Verder wens ik hem al het beste in zijn missie om mensen gezond te krijgen, ik hoop alleen dat hij dit blijft doen zonder continu zijn vingers te branden aan dingen die hij niet snapt.

Vond je dit gratis artikel hartstikke te gek? Overweeg dan een donatie, als je mij financieel wil steunen:

Of word lid van de betaalde nieuwsbrief:

1. https://www.ivg-info.nl/voedingssupplementen/mineralen/bevat-onze-voeding-minder-voedingsstoffen-dan-vroeger/#_ftn1

Dit is een organisatie die supplementen promoot. Zelfs zij zijn dus kritisch naar het verhaal over grondstoffen. Het is genuanceerd en niet zoals Arie neerplempt.

2. https://www.radboudumc.nl/nieuws/2023/vijf-vragen-over-magnesium-aan-jeroen-de-baaij

3. https://www.gezondheidenwetenschap.be/wat-weten-we-over/magnesium

4. https://www.codastory.com/waronscience/the-dangerous-myths-sold-by-the-conspiritualists/

5. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02656736.2023.2179672

6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34651542/

7. https://www.loketgezondleven.nl/gezondheidsthema/overgewicht/cijfers-en-feiten-overgewicht#:~:text=Overgewicht%20in%20Nederland,%2C%20van%20wie%203%25%20ernstig.