Een spoedcursus angstzaaien over tampons op LinkedIn

Met behulp van ChatGPT en een alarmistisch rapport

Helemaal zelf gemaakt, deze foto. Creatieve duizendpoot die ik ben

Ik zit dus tegenwoordig naast Instagram en TikTok ook op LinkedIn, aangezien daar bijzonder veel capabele, interessante en ronduit leuke mensen zitten die regelmatig zeer leerzame berichten plaatsen.

Helaas wordt het platform langzaamaan overspoeld door lifecoaches, supplementenschuivers en AI-cowboys. Net als elk ander socialemediaplatform is LinkedIn namelijk een prima plek om desinformatie rond te pompen en met halve waarheden te strooien.

Zo ook vandaag, toen mijn oog viel op een nogal alarmistisch bericht over tampons van ene Jeroen Verspuij, een nozem die zijn hele LinkedIn-profiel volkwakt met alarmerende ChatGPT-teksten, allemaal onder het mom van ethisch ondernemen en een schonere wereld of iets dergelijks. Die ironie van dit alles ontgaat hem zelf overduidelijk.

Het bericht gaat als een tierelier rond en wordt gretig gedeeld, ook door zogenaamd kritische journalisten.

Rapport

Ik zal zo verder uitweiden over de post en reacties zelf, maar eerst even wat context scheppen, te beginnen met het onderzoek dat wordt aangehaald waarbij in een van de 15 geteste tamponverpakkingen glyfosaat zou zijn gevonden.

Dit betreft een onderzoek dat is aangehaald in een rapport genaamd Blood, Sweat and Pesticides: A closer look at toxic chemicals in period products, geschreven door Pesticide Action Network UK, een organisatie die pleit voor meer bewustzijn met betrekking tot schadelijke pesticiden. Het rapport gaat onder anderen over pesticiden die worden gevonden in producten als tampons, specifiek glyfosaat.

Laat ik voorop stellen dat het goed is dat er aandacht wordt gevraagd voor giftige stoffen in wat voor producten. En vooral specifiek producten voor vrouwen, aangezien daar structureel te weinig aandacht voor is. Er is alleen een verschil tussen terechte aandacht vragen en deze oproep onderbouwen en ordinaire angstzaaierij.

Zo wordt in het rapport ook een Argentijns onderzoek aangehaald waaruit zou blijken dat tampons zowel glyfosaat (0,0007 tot 0,0015 mg/kg) als een afbraakproduct van glyfosaat, namelijk aminomethylfosfonzuur (AMPA), zouden bevatten.

Dit zijn echter de bevindingen die slechts in een YouTube-video terug te vinden zijn, bij een lezing van Damian Marino in 2015. Er is nooit een paper over gepubliceerd, geen peer-review geweest, de data is niet beschikbaar, ga zo maar door. Bron: YouTube. Letterlijk.

Meer hierover lees je bij deze factcheck van Nieuwscheckers.

In het rapport zelf wordt er met een voetnoot verwezen naar een literatuuronderzoek¹, dat niets met deze bevindingen te maken heeft. In het rapport vind je deze onder voetnoot 42, voor mensen die zin hebben om ook te snuffelen,

Jeroen haalt dit onderzoek zelf ook aan in zijn relaas:

Dit soort “fouten” doen me vermoeden dat het rapport niet geheel betrouwbaar is. En dat Jeroen eigenlijk ook niet helemaal snapt waar-ie het over heeft.

Wat niet wegneemt dat het hoofdonderwerp, namelijk aandacht vragen voor schadelijke stoffen in dagelijkse producten, te prijzen valt. Maar dus niet op deze manier.

Onderzoek

Het onderzoek dat werd aangehaald op LinkedIn had PAN zelf uitgevoerd en is dus ook terug te lezen in het rapport. Ze kochten 15 dozen tampons en lieten deze chemisch doormeten op de aanwezigheid van glyfosaat. In 1 van de 15 dozen werden sporen van glyfosaat gevonden, namelijk 0,004 milligram per kilogram. Bij de conclusie wordt in het rapport gezet dat dit veertig maal de hoeveelheid glyfosaat is die in in de EU in drinkwater wordt toegestaan, namelijk 0,0001 milligram per kilogram.

De exacte cijfers zijn verder niet terug te vinden in het rapport. Wie het heeft gemeten ook niet. En wat de hoeveelheid die ze hebben gevonden nou precies betekent is ook onduidelijk; is dit gevonden in een enkele tampon? Of door alle tampons in het doosje heen? Genoeg vragen. Het is in ieder geval niet een peer-reviewed onderzoek. En er zal ongetwijfeld wel van alles aan zijn te merken op de opzet en methode, maar die kunnen we dus niet zien.

Belangrijker: de vergelijking met drinkwater gaat totaal mank. Tampons zijn namelijk geen drinkwater. Dit was een zin die ik zelf ook nooit had verwacht te schrijven.

Om een sommetje te maken: uitgaande van een gemiddeld gewicht van 3 gram per tampon, zou je ongeveer 17 tampons per dag moeten inbrengen, om dezelfde hoeveelheid in je lichaam te krijgen als bij het drinken van twee liter water per dag. En het gemiddelde ligt rond de 8 tampons per dag, dus zo zit je nog steeds ruim onder de kritieke hoeveelheid. En dan gaan we ervan uit dat er evenveel wordt opgenomen als bij drinkwater, wat hoogstwaarschijnlijk niet zo is.²

Dit is dus, kortom, een oneerlijke vergelijking. Maar goed. We zijn er nog niet.

Lood

Jeroen haalt ook een onderzoek van vorig jaar aan³, over lood en arsenicum in tampons. In het onderzoek waren er bij een steekproef van 30 tampons sporen van deze stoffen aangetroffen.

Wat er niet bij wordt gezegd, en wat er vorig jaar ook niet bij werd gezegd toen dit onderzoek zo gretig rond werd gepompt, en wat PAN ook niet aangeeft in het rapport, is dat het nogal een hels karwei was deze stoffen uit de tampon te halen. Namelijk met behulp van een oplossing van 70 procent salpeterzuur, in een omgeving van 180 graden Celsius.

Je kunt je ook afvragen: is dat een realistische weergave van de omstandigheden waarin een tampon zich doorgaans bevindt, namelijk een vagina? En: waarom hebben de onderzoekers dit niet getest in een omgeving die wél gelijk is aan de omstandigheden in een vagina? Wellicht omdat er dan weinig interessants uit zou komen?

Dus ja, er zitten inderdaad metalen in tampons, waaronder lood. Ja, deze metalen kunnen in sommige doseringen giftig zijn. Maar daar ga je al: de dosis maakt het gif. Water is ook giftig, als je er maar genoeg van inneemt.

In de tampons zijn gemiddeld 120 nanogram lood per gram tampon gevonden. Dat zegt je wellicht niets, maar dat komt neer op 120 deeltjes per miljard deeltjes. En een miljard is bijzonder veel. Een miljard seconden is bijvoorbeeld 31 jaar en 8 maanden. Maar zelfs zo een kleine hoeveelheid hoeft natuurlijk niet te betekenen dat het niet alsnog schadelijk kan zijn. Het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) heeft de veilige limiet van lood in textiel (op basis van huidabsorptie) bepaald op 500.000 deeltjes per miljard. In de tampon is de waarde dus meer dan 4.000 keer lager.

En in dit geval is er niet eens reden om te geloven dat de metalen überhaupt in het lichaam terechtkomen. In het onderzoek werden de tampons dus aan omstandigheden onderworpen die geenszins lijken op het inwendige milieu van een vagina.

Hoe komt dit lood dan in de tampons? Dat is niet met zekerheid te zeggen, maar tampons worden gemaakt van bijvoorbeeld katoen, dat aan een plant groeit. Deze plant onttrekt waarschijnlijk lood uit de bodem, waardoor het in minuscule deeltjes in het katoen en dus de tampon terechtkomt. Dit zit heel sterk gebonden aan de katoen, dus het is erg onwaarschijnlijk dat het er zomaar uitlekt en zelf als dat gebeurt, is het ook best aannemelijk dat de metalen worden afgevoerd via het slijmvlies en dus niet worden opgenomen.

LinkedIn

“Adriaan, wat een ontzettend lange introductie. Was dit allemaal wel nodig?”

Ja, dit was inderdaad de gehele context die nodig was om de situatie volledig te scheppen.

Toen ik deze berichten namelijk voorbij zag komen, was dit de kennis die ik daarbij meenam. Wat ik deed, is op Jeroen reageren met twee berichten. Een reactie was het betreffende artikel van Nieuwscheckers, uit april 2025 en het andere was een reactie op het onderzoek over lood, met dus de nodige nuances die ik hierboven uiteen heb gezet.

Wat was Jeroens reactie?

Hij verwijderde mijn berichten.

Erger nog, toen ik aan hem vroeg of hij nou echt gewoon mijn berichten aan het verwijderen was, draaide hij ook nog om de hete brij heen en reageerde met “je inzet wordt sowieso gezien, ook als de techniek soms iets anders beslist ;)”.

WTF?

Na nogmaals aandringen gaf hij het uiteindelijk toe, met als reden dat hij dus deze hele uiteenzetting hierboven geen goede nuance vindt. Maar dat juist deze kanttekeningen de misleiding vormen.

Hoe haal je het in je hoofd?

Uiteraard, reageerde ik daar weer op en toen was er maar een conclusie mogelijk: ik was gefrustreerd en Jeroens intenties waren zuiver. Charlatans wanen zich altijd een huis-tuin-en keukenpsycholoog, zo blijkt ook nu weer. Niet kijken naar de eigen acties, maar vooral de emoties van de ander benoemen en in twijfel trekken.

Mijn reacties, dus een artikel uit april 2025 en een reactie op op een onderzoek van vorig jaar naar lood in tampons, werden verwijderd vanwege “het bewaken van integriteit binnen de context van actuele data”. Ik zou "bewust blijven verwijzen" naar gedateerde artikelen. Het artikel waar ik naar linkte was dus, nogmaals, uit April 2025 maar Jeroen dacht dat het uit 2018 kwam.

Niet veel later werd ik geblokkeerd.

De arrogantie: niet alleen denken dat een enkel rapport alle voorgaande data teniet doet, maar ook nog denken dat dit reden is zomaar reacties te verwijderen, omdat deze even niet je eigen evangelie onderschrijven. Bovendien: een van de reacties ging niet eens over dat rapport, maar over lood. En dan hebben we het nog niet eens gehad over kanttekeningen op het rapport zelf.

Dit is gaslighting 101. Dit is hoe je mensen ervan overtuigt dat feiten geen feiten zijn, dat intenties belangrijker zijn dan keiharde cijfers en dat elke vorm van kritiek op jouw persoon iets inherents slecht is. Dat wetenschap slechts een mening is en dat jouw mening belangrijker is dan wetenschap.

Als ik een vrouw was, was Jeroen wel de laatste persoon op aarde geweest die ik aan mijn zijde zou willen hebben om de barricade op te gaan voor betere en eerlijkere producten.

Verdienmodel

Jeroen is inmiddels elke onwelgevallige reactie aan het verwijderen en is daar nog trots op ook.

Wat het allemaal nog schrijnender maakt is dat Jeroen zijn reacties overduidelijk laat uitbraken door ChatGPT. En dat hij dus zelf vooral een businesskans ziet:

En zo zien we ook op LinkedIn een uiterst effectieve desinfo-tombola ontstaan, want dit is natuurlijk slechts een van vele schrijnende voorbeelden.

Mensen met geen flauw benul van de materie, die nooit een onderzoek daadwerkelijk hebben gelezen, blazen doodsimpel op een om het even alarmistische trom op basis van wat halve waarheden en harken zo lekker likes en positieve reacties. Ze strijden immers voor de goede zaak, dus dan mag het.

Kanttekeningen worden verwijderd, want die zijn niet “zuiver qua intenties” en zo blijven we elkaar lekker bang maken met uit de context getrokken cijfers, misleidende vergelijkingen en zelfs niet bestaande onderzoeken.

Want ook op LinkedIn is er natuurlijk een verdienmodelletje te bouwen op het rondpompen van kolder. Terwijl de daadwerkelijke misstanden, namelijk giftige stoffen in allerhande producten, zo onderbelicht blijven en de mensen die daar daadwerkelijk last van hebben, namelijk in dit geval vrouwen, uiteindelijk ook niet meer weten wat wel en niet klopt. Allemaal onder het mom van goede intenties. M'n reet.

LinkedIn is wat dat betreft net Instagram of TikTok.

NB: in een eerdere versie van dit artikel ging ik uit van een verkeerd gewicht voor een enkele tampon, namelijk 0,3 gram. Dat is veranderd naar 3 gram.

Vond je dit gratis artikel hartstikke te gek?

Overweeg dan een donatie, als je mij financieel wil steunen. Of beter nog: word lid van de betaalde nieuwsbrief, dan krijg je er iets voor terug :)

1. Torretta, V., Katsoyiannis, I., Viotti, P., & Rada, E. (2018). Critical Review of the Effects of Glyphosate Exposure to the Environment and Humans through the Food Supply Chain. Sustainability, 10(4), 950. https://doi.org/10.3390/su10040950

2. 0,004 milligram glyfosaat per kilo tampon
1 tampon weegt 3 gram
Dus in een enkele tampon zit 0,003*0,004 =0,000012 milligram glyfosaat

In twee liter drinkwater zit voor een maximaal toegestane hoeveelheid 0,0002 milligram.

0,0002/0,000012 =16,667 tampons

3. Shearston, J. A., Upson, K., Gordon, M., Do, V., Balac, O., Nguyen, K., Yan, B., Kioumourtzoglou, M., & Schilling, K. (2024). Tampons as a source of exposure to metal(loid)s. Environment International, 190, 108849 https://doi.org/10.1016/j.envint.2024.108849